Ölkəmizdə kreditlə toy etmək avtomobil almaqdan asandlr

Ölkə avto-parkının cavanlaşması təkcə elektrik və hibrid avtomobillər hesabına yox, həm də DYM ilə işləyən yeni nəqliyyat vasitələri hesabına mümkündür. Bunun reallaşması üçün ilk növbədə avto-kredit şərtlərində dəyişikliklər etmək lazımdır. 

Azərbaycan Avtomobil Dilerləri Assosiasiyasının (AADA) payız toplantısında müzakirələrin əsas mövzusu məhz avtomobil kreditləri oldu. AADA İdarə Heyətinin sədri Natiq Zərbəliyev məlumat verdi ki, 2023-cü ilin 9 ayında ölkəyə 67453 minik avtomobili idxal olunmuşdur. Müşahidələr göstərir ki, hazırki templə ilin sonunda idxal olmuş avtomobillərinin sayı 2021-ci ilin səviyyəsinə, yəni 100 minə yaxınlaşa bilər. Belə sürətlə artan avtoparkın tərkibini araşdırsaq, təəssüflə qeyd etməliyik ki, yeni avtomobillərin sayı bu kütlədən 10-15 faiz təşkil edir. Bunu hesablamaq çox asandır: DGK komitəsinin məlumatına görə 9 ayda idxal olunan avtomobillərin dəyəri 743966 dollar olub. Bu məbləği minik avtomobillərinin sayına bölsək görərik ki, onlardan hər birinin orta qiyməti 11 min dollardır. Tamamilə aydındır ki, müasir, təhlükəsiz, ekoloji avtomobil belə qiymətə ola bilməz. 

Toplantıda çıxış edən AADA üzvləri qeyd etdilər ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə həyata keçirilən «Yol hərəkətinin təhlükəsizliyinə dair 2019–2023-cü illər üçün Dövlət Proqramı» çərçivəsində həyata keçirilmiş hibrid avtomobillərin ƏDV-dən, elektromobillərin ƏDV və gömrük rüsumundan azad olunması, 10 ildən çox yaşı olan avtomobillərin idxalına qadağa kimi tədbirlər ölkə avtomobil parkının yenilənməsinə xidmət edir. Lakin hibrid və EV texnologiyaların bahalı olması səbəbindən bu avtomobillər hələ də əhalinin geniş kütlələri üçün əlçatan deyil. Ənənəvi yanacaqla işləyən müasir avtomobillərin sərfəli kredit şərtləri ilə satışı ölkəyə on minlərlərlə gətirilən və istismar üçün yararsız və təhlükəli avtomobillərə alternativ ola bilərdi. Təəssüf ki, bankların tətbiq etdiyi 40-50 faiz ilkin ödənişli avto-kredit sxemləri bu ümidləri alt-üst edir və nəticədə yollarımızda hərəkət edən avtomobillərin 80 faizindən çoxu 10, 20, 30 hətta 40 ilin köhnəlmiş texnologiyalarıdır. Qəribəsi odur ki, bu gün banklarımız əhaliyə zaminsiz 30 min, zaminlə 50 min manat istehlak kreditləri təklif edir, yəni kreditlə cehiz almaq, toy etmək avtomobil almaqdan asandır. Hərçənd, xüsusi ban nömrəsi daşıyan avtomobil ciddi uçotda olan əmlakdır, girov predmetidir və onu gizlətmək, qeyri qanuni satmaq, ölkədən çıxarmaq mümkünsüzdür.  

Rəsmi avtomobil idxalçılarının toplantıda səsləndirdikləri rəyləri nəzərə alaraq, qərara alındı ki, xüsusi işçi qrup yaradılsın və tapşırılsın ki, avto-kredit şərtlərinin yeni avtomobillərin satış həcmlərinə, büdcəyə ödənilən vergilərə, ölkə avtomobil parkının cavanlaşmasına, bank və sığorta sektorunun inkişafına, ümumi ekoloji duruma, yollarda hərəkətin təhlükəsizliyinə təsiri araşdırılsın, Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankına və müvafiq dövlət qurumlarına təkliflər paketi hazırlansın.

Daha sonra toplantıda ölkənin avtomobil parkının yenilənməsi istiqamətində növbəti tədbirlərin vacibliyi vurğulandı. Qeyd edildi ki, avtomobil satışında lizinq alətindən geniş istifadə olunması üçün müvafiq normativ aktlarda dəyişiklər tətbiq edilməli, avtomobillərin üçüncü ölkələrə reeksportu imkanları reallaşmalı, ekologiya və təhlükəsizlik tələblərinə cavab verməyən avtomobillərin idxalına nəzarət gücləndirilməlidir. Bütün bu isitiqamətləri araşdırmaq və təkliflər hazırlamaq üçün müvafiq işçi qruplar yaradıldı. 

AADA-nın mətbuat xidməti